بهرام بیضایی از دانشگاه سنت اندروز اسکاتلند دکترای افتخاری ادبیات دریافت کرد.
یادداشت زیر توسط سپیده محمدیان به نمایندگی از انتشارات روشنگران و مطالعات زنان نوشته شده است. (نام انتشارات روشنگران در متنِ چاپشده در روزنامهی شرق سهوا حذف شده)
جای بزرگ بیضایی در خانه خالی است
بهرام بیضایی، نویسنده، پژوهشگر و کارگردان ایرانی، از دانشگاه سنت اندروز دکترای افتخاری دریافت کرد. هر بار که این تیتر خبری بازنشر شد، خواندیم و به خود بالیدیم و یادآوری شد که بیضایی چراغی است که خانه سخت محتاج اوست. محتاج مردی نهچندان خشنود از کوچ که هزارافسان از او در این خاک باقی مانده است. جای بزرگ بیضایی در خانه خالی است و دیگرانی در گوشهگوشه دنیا عظمت این جای خالی را میبینند و وجودش را قدر مینهند. در بزرگی جایگاه قلم و اندیشه بیضایی در هویت فرهنگی ایران، گفتن و شنیدن و نگاشتن مانند ستایش روشنایی روز بدیهی است و آنکس که قلم و نگاهش را میشناسد، بینیاز از این گفتوشنود است. چنانکه امروز نام بلندش حتی در نبودش در اینجا، باعث سربلندی فرهنگ ایران است. بیضایی جانبخش اسطوره در ادبیات و نمایش، خالق جهانی در هزارتوی خیال و باور بوده و پاسداشت جایگاهش از طریق دانشگاه سنت اندروز تنها یادآوری کوچکی از آن چیزی است که وی به قیمت سالیان عمر بر ادبیات نمایشی ایران افزود. بیضایی و زبان فاخری که هرگز به تقلیل آن به سطح متوسط تن نداد، نشانگر حرمتی بود که وی به تئاتر ملی ایران و فارسیزبانان میگذاشت. پرداختن به بیش از نیم قرن کارنامه کاری بیضایی خود در توان این مجال نیست؛ اما ویژگیهای برجستهای مانند توجه به جنبههای اسطورهای و صدای زنانه، نمایاندن وجوه زنانه فراتر از تصاویر شکننده و آسیبپذیر غالب، تلفیق سنت تاریخی با جوهر نمایش، جلوههایی از هنر بیبدیل اوست. کوشش خستگیناپذیر در کشف گسلها و بخشهای نانوشته در خطوط تاریخ رسمی که به نمایاندن بخشهایی از بیان تاریخی مانند وجوهی از زندگی و جهان زنانه، فرهنگ و نگاه عامیانه انجامید. بخشهایی که در گذر از گذرگاههای پرآشوب تاریخی ایران کمتر به آن پرداخته میشد. بیضایی از سفر به دل شب نهراسیده و حدود شش دهه به کندوکاو در گذر و گردنههای نفسگیر هویت تاریخی ایران پرداخته است و امروز، این هویت تاریخی و روح اساطیرش، چشمانتظار بازگشت بیضایی است. بیشک بدون حضور وی اینجا چیزی کم است، خیلی کم.
منبع : روزنامه شرق، شماره 2897، 7تیر 1396
نویسنده : سپیده محمدیان
درح خبر : 1396-04-10 23:07
بازدید : 5808