سهیلا قربانی: چندماهی بود که قصد داشتیم به مناسبت سی سالگی انتشارات روشنگران جشنی را با همراهی نویسندگان،  خوانندگان و علاقمندان به آثار منتشریافته ی این نشر برگزار کنیم که قوت گرفتن اتفاقی ناخوشایند که در نگاه اول بحرانی زودگذر به نظر می رسید، حلاوت برنامه ریزی در برپایی این جشن را به تلخکامی بی اندازه ای برای متولیان نشر تبدیل کرد؛ تاجایی که نه تنها تا اطلاع ثانوی از برگزاری این برنامه خبری نیست، بلکه حتی شاید در آینده ای قریب، می بایست برای توقف حیات نشر و ازدست رفتن خوانندگان عزاداری هم کرد!

نخ این کلاف از جایی کشیده شد که در ماه های پایانی سال، قیمت کاغذ متاثر از شرایط اقتصادی جامعه به یکباره بصورت تصاعدی بالا رفت و دست ناشران برای چاپ کتاب خالی ماند! نوسانات قیمت ارز در بازار اقتصادی در ازدیاد قیمت کاغذ و به تبع، شناور شدن قیمت کتاب در روزهای پایانی سال تاثیر غیرقابل انکاری داشت. حال آنکه حتی پیش بینی می شود با فاصله گیری کمتر نسبت به زمان برپایی نمایشگاه بین المللی کتاب، گران شدن این کالای فرهنگی حتمی باشد که در این صورت از این پس باید خمیازه های کشدار ناشران در بی رمقی خوانندگان از بالارفتن هزینه های کتاب را صبوری کنیم.

شاید تخصیص دوباره ی سوبسید کاغذ به ناشران در پوسته ی ظاهری، راه گریز از وضعیت فعلی باشد اما این روش فضا را برای ایجاد فسادهای مالی و اقتصادی به سادگی باز می کند و مانند گذشته که بسیاری صرفا با هدف تجارت کاغذ قدم به این عرصه می گذاشتند و ناشران حقیقی را در میدان رقابتی ناعادلانه، با مشکلات عدیده ای مواجه می ساختند، می تواند انگیزه ی مسموم دوباره ای را برای ناشرنماها در راه اندازی بازار سیاه کاغذ ایجاد کند. اما راهکار اصولی منطبق بر استاندارهای جهانی صنعت نشر، در تعامل همسویه ی وزارت ارشاد با اتحادیه ی ناشران نهفته است. برای برون رفت از این بحران نیاز است که دولت کاغذ را به مثابه ی کالایی استراتژیک به شمار آورد تا کاغذ وارد چرخه ی اقتصادی نشر شده و در قالب کتاب توسط دولت خریداری شود. به جریان انداختن صحیح و سالم این راهکار، مستلزم نگاه برابر به تمامی ناشران است؛ نه صرفا نگاه گزینشی! 

گران شدن کتاب، زمینه ی بهانه سازی های جدید و البته این بار منطقیِ (!) مردم برای فاصله گیری از کتاب خریدن است که این بار با وضعیت نابه سامان اقتصادی نمی توان به آنها خرده گرفت. خودمان کلاهمان را قاضی کنیم؛ از ملتی که در شرایط متزلزل اقتصادی، دغدغه ی نان دارد می توان انتظار داشت بخشی از درآمد ناچیز خود را صرف کتاب خریدن و کتاب خوانی کند؟!  کسانی که داعیه ی فرهنگ سازی در مقوله ی کتابخوانی دارند باید تمهیدی برای ثبات جامعه ی آماری کتابخوان بیندیشند تا به یکباره با سرریزی همان قشر محدود کتابخوانمان هم مواجه نشویم. جامعه ای که تا پیش از این در شرایط معمول، کتاب در آخرین رده از اقلام فهرست نیازهای روزانه اش جای می گرفت.   

به ناچار در میان دایره ای پر معلول حبس شده ایم و چاره ای نیست جز انتظار و صبوری. انتظار به سرانجام نشر و ناشر. اما به راستی فردا چه پیش روی ناشران و خوانندگان است؟!

اسفندماه 90

سهیلا قربانی: چندماهی بود که قصد داشتیم به مناسبت سی سالگی انتشارات روشنگران جشنی را با همراهی نویسندگان،  خوانندگان و علاقمندان به آثار منتشریافته ی این نشر برگزار کنیم که قوت گرفتن اتفاقی ناخوشایند که در نگاه اول بحرانی زودگذر به نظر می رسید، حلاوت برنامه ریزی در برپایی این جشن را به تلخکامی بی اندازه ای برای متولیان نشر تبدیل کرد؛ تاجایی که نه تنها تا اطلاع ثانوی از برگزاری این برنامه خبری نیست، بلکه حتی شاید در آینده ای قریب، می بایست برای توقف حیات نشر و ازدست رفتن خوانندگان عزاداری هم کرد!

نخ این کلاف از جایی کشیده شد که در ماه های پایانی سال، قیمت کاغذ متاثر از شرایط اقتصادی جامعه به یکباره بصورت تصاعدی بالا رفت و دست ناشران برای چاپ کتاب خالی ماند! نوسانات قیمت ارز در بازار اقتصادی در ازدیاد قیمت کاغذ و به تبع، شناور شدن قیمت کتاب در روزهای پایانی سال تاثیر غیرقابل انکاری داشت. حال آنکه حتی پیش بینی می شود با فاصله گیری کمتر نسبت به زمان برپایی نمایشگاه بین المللی کتاب، گران شدن این کالای فرهنگی حتمی باشد که در این صورت از این پس باید خمیازه های کشدار ناشران در بی رمقی خوانندگان از بالارفتن هزینه های کتاب را صبوری کنیم.

شاید تخصیص دوباره ی سوبسید کاغذ به ناشران در پوسته ی ظاهری، راه گریز از وضعیت فعلی باشد اما این روش فضا را برای ایجاد فسادهای مالی و اقتصادی به سادگی باز می کند و مانند گذشته که بسیاری صرفا با هدف تجارت کاغذ قدم به این عرصه می گذاشتند و ناشران حقیقی را در میدان رقابتی ناعادلانه، با مشکلات عدیده ای مواجه می ساختند، می تواند انگیزه ی مسموم دوباره ای را برای ناشرنماها در راه اندازی بازار سیاه کاغذ ایجاد کند. اما راهکار اصولی منطبق بر استاندارهای جهانی صنعت نشر، در تعامل همسویه ی وزارت ارشاد با اتحادیه ی ناشران نهفته است. برای برون رفت از این بحران نیاز است که دولت کاغذ را به مثابه ی کالایی استراتژیک به شمار آورد تا کاغذ وارد چرخه ی اقتصادی نشر شده و در قالب کتاب توسط دولت خریداری شود. به جریان انداختن صحیح و سالم این راهکار، مستلزم نگاه برابر به تمامی ناشران است؛ نه صرفا نگاه گزینشی! 

گران شدن کتاب، زمینه ی بهانه سازی های جدید و البته این بار منطقیِ (!) مردم برای فاصله گیری از کتاب خریدن است که این بار با وضعیت نابه سامان اقتصادی نمی توان به آنها خرده گرفت. خودمان کلاهمان را قاضی کنیم؛ از ملتی که در شرایط متزلزل اقتصادی، دغدغه ی نان دارد می توان انتظار داشت بخشی از درآمد ناچیز خود را صرف کتاب خریدن و کتاب خوانی کند؟!  کسانی که داعیه ی فرهنگ سازی در مقوله ی کتابخوانی دارند باید تمهیدی برای ثبات جامعه ی آماری کتابخوان بیندیشند تا به یکباره با سرریزی همان قشر محدود کتابخوانمان هم مواجه نشویم. جامعه ای که تا پیش از این در شرایط معمول، کتاب در آخرین رده از اقلام فهرست نیازهای روزانه اش جای می گرفت.   

به ناچار در میان دایره ای پر معلول حبس شده ایم و چاره ای نیست جز انتظار و صبوری. انتظار به سرانجام نشر و ناشر. اما به راستی فردا چه پیش روی ناشران و خوانندگان است؟!

اسفندماه 90