گزارشی از مراسم تولد بهرام بیضایی در تئاترشهر

انتخاب خبر: همزمان با ۵ دی ماه و فرا رسیدن زادروز بهرام بیضایی به همین مناسبت مراسمی با حضور هنرمندان تئاتر، سینما و تلویزیون، اعضا شورای شهر، چهره‌های اجتماعی و سیاسی در تالار مشاهیر تئاتر شهر تهران بر گزار گردید.

به گزارش انتخاب خبر، بهرام بیضایی (زادهٔ ۵ دی ۱۳۱۷ در تهران) فیلم‌ساز، کارگردانِ تئاتر، نمایشنامه‌نویس، تدوین‌گر، تهیه‌ کننده و پژوهشگر ایرانی است. وی از فیلم‌سازانِ صاحب‌سبک و معتبر سینمای ایران و از نویسندگان برجسته ادبیات نوین فارسی به شمار می‌رود. برخی از نمایشنامه‌های بیضایی به انگلیسی و فرانسوی و آلمانی و عربی و زبان‌های دیگر درآمده و در آسیا و اروپا و آمریکای شمالی چاپ و اجرا شده است.

ده فیلم بلند، چهار فیلم کوتاه، کمابیش هفتاد کتاب و نمایش‌هایی بر صحنه‌های شهرهای مختلف ایران و گاه جهان از سال ۱۳۴۱ به بعد کارنامهٔ هنریِ بیضایی را تشکیل می‌دهد. او جز این کارها به استادی و آموزش نمایش و سینما و امور مربوطه در دانشگاه‌ها و آموزشگاه‌های گوناگون در ایران و بیرون از ایران پرداخته است.

بیضایی از چهره‌هایی است که با کسانی چون اکبر رادی در نویسندگی و ناصر تقوایی در سینما و دیگران در دگرگونی نمایش و سینما در ایران نقش مهمّی داشت. باشو، غریبه کوچک - که در رأی‌گیری منقّدان ایرانی همراهِ با گوزن‌ها کارِ مسعود کیمیایی برترین فیلم تاریخ سینمای ایران شناخته شده و سگ‌کشی که پرفروش‌ترین فیلم سال ۱۳۸۰ ایران شد دو تا از مهم‌ترین فیلم‌های بیضایی است. در نمایش نیز اغلب او را مهم‌ترین نمایشنامه‌نویس تاریخ ادبیات فارسی گفته‌اند، که با نمایشنامه‌هایی مانند هشتمین سفر سندباد و ندبه و مرگ یزدگرد و همراه کسانی چون غلامحسین ساعدی و اکبر رادی گونهٔ نمایشنامه را در ایران استوار کرده و به سطحی جدّی‌تر رسانید. رگبار اولین ساخته بلند بیضایی است. نسخه کاملا ترمیم‌شده اولین فیلم بلند وی که مراحل ترمیم آن توسط بنیاد تحت مدیریت مارتین اسکورسیزی انجام شده، در جشنواره‌ سینما ریترواتو ایتالیا در سال ۲۰۱۳ بر روی پرده رفت.

با نگاهی به گذشته متوجه می‌شویم که استاد بیضایی در ابتدای دهه پنجاه بود که به سینما روی آورد و محمود دولت آبادی در این باره گفته است: «بیضایی زمانیکه دیگر نتوانست تئاتر روی صحنه ببرد، سراغ سینما رفت.» در این دهه، بیضایی پس از ساخت دو فیلم کوتاه، فیلم رگبار را جلوی دوربین برد که همراه با قیصر مسعود کیمیایی و گاو داریوش مهرجویی در زمره آثار سینمای موج نو ایران قرار گرفتند. چند سال بعد فیلم چریکه تارا جلوی دوربین رفت که به رغم ظرایف فراوان در این اثر، مورد تحسین احمد شاملو قرار گرفت.

بیضایی همچنین پیشرو نگاه نوینی به زن از جمله در سینما بوده و نگرش او به زن در سینما موضوع پژوهش‌های بسیاری بوده است. از نخستین کتاب‌ها در اینباره سیمای زن در آثار بهرام بیضایی اثر شهلا لاهیجی بوده است.

حال ناصر تقوایی، گلاب آدینه و شهلا لاهیجی سخنرانان مراسم تولد بهرام بیضایی هستند. مردی که هرچند در غربت به سر میبرد اما هنرمندان و بسیاری از مردم ایران‌زمین هنوز با آثار او زندگی می‌کنند.

در ابتدای این مراسم، نمایشنامه‌خوانی یکی از آثار بیضایی به نام شب هزار ویکم اجرا شد که به داستان ضحاک و پرورش یافتن مارهایش از مغز جوانان سرزمین پرداخت و با اجرایی هنرمندانه توانست پیام نهفته در نمایشنامه‌ی بیضایی را به مخاطب برساند.

سپس استاد ناصر تقوایی یار دیرین بهرام بیضایی در باره‌ی استاد بیضایی و توانایی‌های هنری وی به ایراد سخنرانی پرداخت.

پس از آن خانم گلاب آدینه هنرمند و کارگردان تئاتر و سینما با حضور در جایگاه به قرائت متن ادبی و پراحساسی برای استاد بیضایی پرداخت و در پایان خانم شهلا لاهیجی مدیر انتشارات روشنگران و مطالعات زنان به سخنرانی درباره‌ی استاد بیضایی و نگاه متفاوت وی به کرامت زن در سینمای ایران پرداخت.

خانم لاهیجی که نویسنده و ناشر کتاب «سیمای زن در آثار بهرام بیضایی» نیز می‌باشد ضمن خواندن صفحاتی از کتابش به تبیین جایگاه زن و حفظ کرامت او در اجتماع و سینمای ایران پرداخت و استاد بیضایی را از پیشگامان نگاهی متفاوت و عالی به زن در هنر ایرانی توصیف نمود.

شهلا لاهیجی هنگامی که به توصیه‌ی مجری مراسم مبنی بر یک دقیقه ایستادن و سکوت در اعتراض به عدم امکان حضور هنرمندی همچون بهرام بیضایی در کشور گفت؛ ما در اعتراض به جو حاضر می‌ایستیم اما سکوت نمی‌کنیم. که موجب تشویق وهمراهی حضار گردید.

همچنین معرفی تئاتر چهارصندوق اثر فاخر استاد بیضایی که به کارگردانی آناهیتا زینی وند اجرا میگردد از سایر قسمتهای این مراسم بود.

در انتهای این مراسم کیک تولدی به همین مناسبت توسط گلاب آدینه به نمایندگی از میهمانان این مراسم تقدیم به بهرام بیضایی دور از وطن گردید.