سايت روشنگران-سهیلا قربانی: مهاجرت «بهرام بیضایی» از ایران و حضورش به عنوان مدرس در دانشگاه استنفورد در حالی وارد چهارمین سال شد که همچنان نمایشنامه ها و فیلمنامه هایی که بهرام بیضایی طی بیش از چهار دهه فعالیت نگارش کرده جزو پرمخاطب ترین آثار طیف مخاطب دانشجوی کشور هستند. بیضایی در مدت حضور در ینگه دنیا علاوه بر تدریس دو نمایشنامه «جانا و بلادور» و «آرش» را روی صحنه برده با این حال بیش ار هر چیز دیگر این سینما و تئاتر کشورمان است که به این هنرمند درجه یک نیاز دارد و افسوس به حال ما که حتی نتوانستیم شرایط تدریس او را در یکی از دانشگاه های کشور فراهم آوریم تا او مجبور به مهاجرت نشود.
«طربنامه» تازه ترین اثر نمایشی بیضایی است که برای انتشار در اختیار انتشارات روشنگران و مطالعات زنان قرار گرفته است. «شهلا لاهیجی» مدیر این انتشارات که ناشر رسمی آثار بیضایی در ایران است، علاوه بر ارائه اطلاعات درباره این نمایشنامه درباره امکان بازگشت او به کشور هم صحبت کرده است.
** گویا اثر تازهای از آقای بیضایی در دست انتشار دارید؟
بله. ایشان نمایشنامهی تازهای نوشتهاند که به نوعی یک اثر شبهروحوضی محسوب می شود و جزو نمایشنامههای طربناک یا مضحکه مثل «چهارصندوق» است. البته بعد از پایان حروفچینی، اطلاعات کاملتری از نمایشنامه را در سایت روشنگران منتشر می کنیم.
** چه عنوانی برای این نمایشنامه انتخاب شده؟
«طربنامه» عنوانی است که بیضایی برای این اثر انتخاب کرده و امیدواریم کتاب تا پایانِ سال از هزارتوی تشریفات اداری به سلامت بگذرد و مجوز بگیرد تا در اولین زمان برای چاپ و انتشارش اقدام کنیم. البته احتمال دارد بعد از اینکه از سفر برگشتم، جلدهای سوم و چهارم «دیوان نمایش» را هم منتشر کنیم.
** تمدید دوباره قرارداد بهرام بیضایی با دانشگاه استنفورد گواه این است که ایشان هنوز تصمیم به بازگشت ندارند. طی گفتگوهایی که با ایشان داشتید از بازگشتشان به ایران حرفی به میان نیامده؟
به این سوال باید پاسخ اساسی داد. پاسخی که شاید با سوالات زیادی همراه باشد. مثلا یکی از سوالات مهم اینست که آیا بیضایی بعد از بازگشت به ایران می تواند فیلم بسازد و یا اجرای صحنه ای داشته باشد؟! آیا فضای مناسبی برای فعالیتهای هنری ایشان فراهم میشود؟!
** برای بازگشت شرایط خاصی را درنظر دارند؟
ببینید بیضایی روزی که مطمئن شود برای فعالیتهای هنریاش در ایران با مشکلی مواجه نمیشود، با دل و جان به کشورش باز ميگردد. برای بیضایی سینما، تئاتر و درکل هنر، مثل زندگی است و برای زندگی کردن نیاز به نفس کشیدن است. اگر قرار باشد جلوی دهان کسی را بگیرند، قطعا جلوی نفَسش را گرفته اند. اگر هم بپرسید که چرا ایشان برنمی گردند به شما میگویم چون نمی گذارند بیضایی زندگی کند. اصلا چرا راه دور برویم، اتفاقِ تلخِ سانسور شدن نام بیضایی از مجموعه مستند «فرش ایرانی» هنوز از یادمان نرفته و نخواهد رفت. این کار چه معنا و دلیلی داشت. چرا توضیحی در این باره داده نشد؟ متاسفانه چنین نگاهی به ایشان بوده که مجبور به رفتن شدند.
** البته با توجه به علاقهای که ایشان به فرهنگ و زبان ایرانی دارند فکر نمیکنم آنجا هم محیط دلخواهی برایشان باشد...
قطعا همینطور است. آنجا هم محیط دلخواهش نیست چون نمی تواند به زبان مادریاش صحبت کند. تسلط و علاقهی بیضایی به فرهنگ ایرانی کتماننشدنی است به همین خاطر ترجیح میدهد جایی باشد که به این فرهنگ و زبان پایبند بماند. اما باز هم این سوال مطرح است که آیا بیضایی بعد از بازگشت به ایران میتواند فعالیت هنری اش را ادامه دهد یا نه؟!
درح خبر : 1392-09-11
بازدید : 8403